“ดอยคำ” ก่อตั้งขึ้นจากแนวพระราชดำริของ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงมีพระราชประสงค์ในการแก้ไขปัญหาความทุกข์ยากของราษฎรบนพื้นที่สูงทางภาคเหนือของไทย ทรงก่อตั้งโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปขึ้นในพื้นที่การเกษตร เมื่อปี พ.ศ.2515 ดำเนินการส่งเสริม รับซื้อ พัฒนา และแปรรูปผลผลิต เพื่อให้ได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์ส่งเสริมสุขภาพที่มีคุณภาพ ในราคาเป็นธรรม โดยเริ่มต้นเพียง 10 รายการ ใน 2 กลุ่มสินค้า ต่อมาในปี พ.ศ.2537 ได้จัดตั้งองค์กรเป็นนิติบุคคลภายใต้ชื่อ “บริษัท ดอยคำผลิตภัณฑ์อาหาร จำกัด” ดำเนินธุรกิจอุตสาหกรรมผลไม้แปรรูป ด้วยการเป็นต้นแบบองค์กรภาคธุรกิจที่ดำเนินกิจการตามศาสตร์แห่งพระราชา ควบคู่ไปกับการมุ่งพัฒนาชุมชน ให้เกิดความเข้มแข็งและมีคุณภาพชีวิตที่ดี อย่างยั่งยืน จวบจนปัจจุบัน ดอยคำมีสินค้ากว่า 220 รายการ ใน 22 กลุ่มสินค้า โดยในปี 2563 ดอยคำมีร้านสาขากว่า 36 แห่ง และร้านครอบครัวดอยคำ (เฟรนไชส์) อีก 13 สาขาทั่วประเทศ
ปัจจุบัน บริษัท ดอยคำผลิตภัณฑ์อาหาร จำกัด ดำเนินงานผ่าน โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป 3 แห่ง ได้แก่
โดยโรงงานหลวงฯ ทั้ง 3 แห่ง มีส่วนในการพัฒนาชุมชนชนบทตามศาสตร์ของพระราชา และโมเดลของดอยคำ กว่า 2,000 ครัวเรือน รวมถึงการพัฒนาการศึกษาด้วยการพัฒนาโรงเรียนในบริเวณรอบโรงงานหลวงฯ และบำรุงพุทธศาสนาด้วยการพัฒนาวัดให้เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจแก่คนในชุมชน จะเห็นได้ว่า ดอยคำมีการดำเนินงานที่เป็น ธุรกิจเพื่อสังคมอย่างยั่งยืนรอบด้านทั้งการพัฒนาเกษตรกร ชุมชน และสังคม
ผลผลิตหลักที่สร้างความภาคภูมิใจ และทำให้ดอยคำ เป็นผู้นำตลาดเพื่อการพัฒนาชนบท ได้แก่ น้ำมะเขือเทศ ผลผลิตส่วนหนึ่งจาก “เส้นทางสายมะเขือเทศ” ในเขตภาคอีสานตอนบนของไทย ซึ่งดอยคำ ได้เข้าไปให้ความรู้แก่เกษตรกร ทั้งเรื่องการปลูกและการเพิ่มผลผลิตต่อไร่ โดยสามารถสร้างรายได้อย่างยั่งยืนให้แก่เกษตรกร
